سوره حمد و درس قرآن پایه اول

برای دستیابی بهتر به اهداف هر سوره و کمک به رشد دانش‌آموزان، خیلی خوب است که از ظرفیت کتاب‌های درسی استفاده کنیم. هدف از این کار، جاری شدن سوره‌ها در همه لحظات دانش‌آموزان است به طوری که بچه‌ها کاربرد قرآن را در هر موقعیتی ببینند و قرآن صرفا محدود به زنگ قرآن یا زنگ «فهم قرآن» نشود. در این بخش برای استفاده از هر کتاب درسی پیشنهادهایی به عنوان نمونه مطرح شده است.

هرجا در کتاب‌های درسی، «زیبایی» دیدیم می‌توانیم سوره حمد را مرور کنیم. عکس‌ها و تصویرسازی‌های کتاب‌ها، شعرهای زیبا، ماجراها و داستان‌هایی که هر نوع زیبایی را بیان می‌کنند یا حس خوبی دارند و … بستر خوبی برای یادآوری سوره حمد است.

1. در همان صفحه اول درس اول می‌توانیم به زیبایی قرآن و جشن قرآن و بقیه زیبایی‌هایی که در تصویر دیده می‌شود یا به جشن قرآن ارتباط دارد اشاره کنیم؛ زیبایی «بسم الله» گفتن، تزئینات کلاس، شیرینی خوشمزه، گل‌های زیبا، معلم مهربان، دانش‌آموزان دوست داشتنی و … . آن وقت بچه‌ها به‌به بگویند و شاد باشند و همه با هم خدا را به خاطر نعمت قرآن شکر و ستایش کنیم و به این ترتیب از زاویه سوره حمد به این ماجرا نگاه کرده باشیم.
2. 1. «بسم الله الرحمن الرحیم» و «بسم الله» گفتن واقعا زیبا و ستایش برانگیز است؛ در جلسه سوم و چهارم درس اول حسابی می‌توانیم از این موضوع برای ارتباط عمیق با پیام سوره حمد استفاده کنیم.
   2. در بستر جلسه پنجم درس اول و لوحه سوره مبارکه توحید، علاوه بر زیبایی قرآن به زیبایی سوره‌های قرآن اشاره می‌کنیم؛ چقدر سوره‌ها خوب هستند، چقدر خوب است که داریم با سوره‌ها دوست می‌شویم.
   3. همین‌جا می‌توانیم به دانش‌آموزان بگوییم که الآن با سوره توحید آشنا می‌شویم، اما به زودی این سوره را هم مانند سوره مبارکه حمد به کلاسمان می‌آوریم؛ با خبرگی معلمی، در بستری که از قبل آماده کرده‌ایم و با قلب سرشار از عشق به سوره توحید[1]، می‌توانیم این جمله را طوری بگوییم که بچه‌ها هورا بکشند.
   4. هنگام خواندن سوره توحید، به زیبایی سوره؛ هنگام پخش صوت سوره، به زیبایی لحن و هنگام خواندن سوره توسط بچه‌ها، به خوب خواندن بچه‌ها اشاره می‌کنیم؛ و همه این زیبایی‌ها را همان چیزی که سوره حمد می‌خواهد ما ببینیم معرفی می‌کنیم.
   5. پس از خواندن شعر «رفتم کنار دریا، گفتم بگو خدا کیست» می‌توانیم ضمن برشمردن نعمت‌هایی که خداوند به ما عطا کرده است، او را ستایش کنیم. سپس راجع به زیبایی‌های دیگر زندگی که خدا به ما داده است با دانش‌آموزان گفتگو نماییم تا مفهوم سوره حمد را به آنها یادآوری کرده باشیم.
   6. در جلسه هفتم درس اول، به زیباییِ سلام کردن و تحسین کسانی که سلام می‌کنند و کسانی که زیبا سلام می‌کنند توجه می‌کنیم.
   7. فعالیت 4 جلسه هشتم درس اول، کشیدن یک نقاشی با موضوع سلام است. می‌توانیم به عنوان توجه دادن به پیام سوره حمد، تنوع رنگ‌های به کار برده شده و نقاشی‌های دانش‌آموزان را تحسین کنیم؛ یا از آنها بخواهیم یک سلام بلند و زیبا به نشانه یک رفتار زیبا به یکدیگر بدهند.
   8. ابتدای درس دوم با عنوان «نعمت‌های خدا»، موقعیت مناسبی است برای نشان دادن انواع زیبایی‌هایی که خداوند به زندگی ما بخشیده و «به‌به» گفتن و ستایش خداوند.
   9. در دو صفحه ابتدایی درس سوم با عنوان «خانه‌ی ما»، خوب است پس از گفتگو راجع به تصویر و خواندن شعر «خانه‌ی ما»، در مورد کارهای تحسین برانگیزی که می‌توان در خانه انجام داد با دانش‌آموزان صحبت کنیم و سپس سوره حمد را با هم بخوانیم. البته وقتی این درس را می‌خوانیم ممکن است وارد سوره بعدی شده باشیم، اما یادآوری سوره‌های قبلی یکی از برنامه‌های مهم فهم قرآن است.
   10. لوحه سوره مبارکه حمد و شعر «شکر می‌کنم خدا؛ هر کجا فقط تو را» در درس پنجم نیز می‌تواند بستر مناسبی برای مرور سوره حمد باشد.