از دانشآموزان میخواهیم رساله حقوق امام سجاد علیهالسلام را به کلاس بیاورند یا برخی از مطالب آن را که در حد درک و فهم بچهها باشد، کپی گرفته و در اختیارشان قرار میدهیم. از آنها میخواهیم حقوق مختلف را به صورت جملات کوتاه استخراج نموده و به شکل دلخواه مانند ریسه، روزنامه دیواری، تابلو، گل و … دربیاورند تا در کلاس نصب کنند. نمونههایی از حقوقی که لازم است دانشآموزان به آن توجه داشته باشند در ذیل آمده است:
- حق مادر
اما حق مادر برتو آنست كه بدانی او حمل كرده است، تو را نُه ماه طوريكه هيچكس حاضر نيست اين چنين ديگری را حمل كند و به تو شيره جانش را خورانده است، قسمی كه هيچكس ديگر حاضر نيست اين كار را انجام دهد و با تمام وجود؛ با گوشش، چشمش، دستش، پايش، مويش، پوست بدنش و جميع اعضا و جوارحش تو را حمايت و مواظبت نموده است و اين كار را از روی شوق و عشق انجام داده و رنج و درد و غم و گرفتاری دوران بارداری را به خاطر تو تحمل نموده است، تا وقتی كه خدای متعال تو را از عالم رحم به عالم خارج انتقال داد.
پس اين مادر بود كه حاضر بود گرسنه بماند و تو سير باشی، برهنه بماند و تو لباس داشته باشی، تشنه بماند و تو سيراب باشی، در آفتاب بنشيند تا تو در سايه او آرام استراحت كنی؛ ناراحتی را تحمل كند تا تو در نعمت و آسايش به زندگی ادامه داده و رشد نمایی و در اثر نوازش او به خواب راحت و استراحت لذيذ دست يابی.
شكم او خانه تو و آغوش او گهواره تو و سينه او سيرابكننده تو و خود او حافظ و نگهدارنده تو بود، سردی و گرمی دنيا را تحمل میكرد، تا تو در آسايش و ناز و نعمت زندگی كنی.
پس شكرگزار مادر باش به اندازهای كه برای تو زحمت كشيده است؛ و نمیتوانی از او قدردانی نمایی مگر به عنايت و توفيق خداوند متعال.
- حق پدر
اما حق پدرت بر تو آنست كه بدانی او اصل و ريشه توست و تو فرع و شاخه او هستی و اگر او نبود تو نبودی، پس هر وقت در خودت چيزی میبينی كه موجـب پيدا شدن غرور در تو میگردد، متوجه باش كه پدرت اصل و اساس آن نعمت است و خداوند را به خاطر اين نعمت بزرگ ستايش كن و از او تشكر كن به اندازه نعمتی كه به تو ارزانی نموده است و قوتی نيست مگر به قوت خداوند متعال.
- حق برادر
اما حق برادرت آنست که دست و بازوی قدرت تو و پشت و پناه تو میباشد و باعث توست که متکی به او هستی و نیرو و توان تو میباشد که بدان وسیله –به دشمن– حمله میبری، پس مبادا از او در راه معصیت خدا به عنوان اسلحه استفاده کنی و همچنین ابزاری در راه ظلم و پایمال کردن حق خدا قرار دهی. کمک و یاری او در مقابل هوای نفس و پشتیبانی از وی در مقابل دشمن را ترک مکن. با این همه اگر او مطیع امر پروردگارش بود و دستور را به خوبی پذیرا بود چه بهتر و اگر نه باید خداوند نزد تو مقدم بر او و عزیزتر از او باشد.
- حق معلم
اما حق كسی كه تو را تعليم میدهد بر تو آنست كه در تعظيم و تكريم و احترام او كوتاهی نكرده، محضر و مجلس او را بزرگ شماری و به نحو احسن به گفتار او در حال درس گوش فرا دهی و با پيشانی باز ازگفتارش و درسش استقبال كنی. برای آن كه بتواند در آموزش تو موفق باشد، تو خود نيز استاد را در اين امر كمک كن، بـه اين بيان كه در حال درس و شنيدن سخنان استاد، ذهنت را كاملاً آماده كن و دقت داشته باش و قلب و دلت را برای پذيرش آنچه میشنوی پاک بگردان و خاطراتت را در آن حال فراموش كن.
و بدان كه تو از طرف معلم و استاد رسالت داری تا آنچه را كه از او میآموزی به غير خودت منتقل نمایی و بايد همانطور كه شنيدهای به ديگران انتقال دهی و چيزی از آن كم يا به آن اضافه نكنی و قوتی نيست مگر به خداوند متعال.
همچنین میتوانیم روی کاغذهای دایره شکل رنگی کلمات: حق چشم، حق گوش، حق زبان، حق دست، حق پا، حق مادر، حق پدر، حق برادر، حق همسایه، حق دوست را بنویسیم سپس روی نوارهایی که به رنگ همان کاغذهای دایرهای است، جملاتی ساده از رساله حقوق امام سجاد علیهالسلام نوشته و به تعداد دانشآموزان چاپ کنیم و از آنها بخواهیم عبارتها و دایرههای همرنگ را روی برگهای بچسبانند و یک تابلو حقوق در کلاس برای خودشان بسازند.
خوب است از دانشآموزان بخواهیم داوطلبانه از روی تابلوی خود بخوانند.